Hiện
nay, mạng xã hội (MXH) trở thành công cụ truyền thông, giải trí phổ biến được
nhiều người sử dụng. Bên cạnh những tiện ích vượt trội, MXH nảy sinh nhiều vấn
đề như lệch chuẩn về đạo đức, ứng xử thiếu văn hóa, hoặc dùng MXH để trục
lợi..., gây ra những tác động xấu tới nền tảng và những giá trị đạo đức, văn
hóa của dân tộc, đòi hỏi cần phải có sự nhận diện đúng đắn và có giải pháp khắc
phục trong từng cơ quan, đơn vị.
Một số biểu hiện tiêu cực trên MXH hiện nay cần được nhận diện một cách đúng đắn như sau:
Một là, hành vi ứng xử thiếu văn hoá trên MXH đang khá phổ biến. Một thực tế là môi trường MXH đang bị vẩn đục bởi các hành vi giao tiếp, ứng xử thiếu văn hóa, cách sử dụng MXH chưa văn minh hoặc lợi dụng các diễn đàn công khai để đả kích, nói xấu, bôi nhọ lẫn nhau, nâng giá trị bản thân, có rất nhiều người, đặc biệt là giới trẻ cho rằng MXH là thế giới ảo, có thể ẩn danh, vì thế họ không chỉ dễ dãi trong cách ứng xử với nhau, mà còn coi MXH như một công cụ để tìm hiểu cuộc sống của người khác và thể hiện cái tôi của mình, hoặc có định kiến với xã hội.
Hai là,
văn hoá ứng xử trên MXH đang bị “vẩn đục”. Trên MXH hiện nay, không thiếu những
lời nói tục, chửi thề, những phát ngôn gây sốc; những hành động trả thù cá nhân
bằng nói xấu, quay clip, những lời bình luận miệt thị; xuất hiện những “thánh
chửi”, những “anh hùng bàn phím”. Hiện tượng a dua, “ném đá’ tập thể trên mạng
ngày càng tăng. Có khi người dùng thể hiện cảm xúc, thái độ như thích (like),
yêu thích (love), chia sẻ (share)... một cách vô thức hay theo thói quen mà
không xem xét, cân nhắc hậu quả, thậm trí không đọc, không xem. Những phát ngôn
gây thù ghét của người sử dụng MXH hiện nay là: nói xấu, phỉ báng; vu khống,
bịa đặt thông tin; kỳ thị dân tộc, kỳ thị tôn giáo; kỳ thị giới tính...
Ba là, ảo
tưởng trên MXH đã và đang làm ảnh hưởng đến suy nghĩ của người sử dụng. Lối
sống ảo trên MXH khá phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ. Họ có những suy nghĩ, ý
tưởng dựa vào những gì xa vời mà MXH mang lại, muốn trở thành Hotgirl facebook,
tiktok hoặc thích đăng những hình ảnh gợi cảm thu hút sự chú ý để câu like,
comment ảo. Tất cả hoạt động, cảm xúc, diễn biến tâm trạng đó đều được phơi bày
trên Facebook cá nhân, bất chấp những rào cản về thuần phong mỹ tục. Nhiều
người xa rời cuộc sống thực, phí phạm quá nhiều thời gian, tinh thần vào MXH,
thậm chí có trường hợp mắc bệnh ảo giác, cô đơn, trầm cảm, bất mãn.
Bốn là, lí
trí và cảm xúc của người dùng MXH bị ảnh hưởng trái chiều. Một nghịch lý đang
diễn ra là hiện nay lối sống lạnh lùng, vô cảm ngoài đời thực, nhưng lại dạt
dào cảm xúc trước những gì đăng trên MXH. Rất nhiều những bức ảnh, đoạn clip
quay cảnh nam sinh, nữ sinh đánh nhau, các tai nạn giao thông thương tâm, trước
ánh mắt tò mò, đầy hiếu kì của người đi đường mà không có hành động giúp đỡ,
trong khi đó có người ghi hình, chia sẻ, live stream... thế nhưng khi đăng lên
mạng lại nhận được nhiều xót xa, thương cảm ở đời sống ảo.
Năm là, việc sử dụng ngôn ngữ theo chuẩn mực xã
hội; sự trong sáng của tiếng Việt thường không được coi trọng. Ngôn ngữ sử dụng
trên MXH hiện nay rất lai căng, đã làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt.
Việc dùng tiếng Việt kết hợp với ngôn ngữ khác (phổ biến là tiếng Anh) có xu
hướng tăng lên đáng báo động. Tiếng Việt được dùng theo cách riêng với sự kết
hợp “lạ hóa” và khó hiểu. Hiện tượng dùng tiếng lóng, thêm, bớt, thay thế chữ
cái, viết chữ hoa tùy tiện, viết sai chính tả, viết không dấu rất nhiều trên
MXH. Có nhiều trường hợp lệch lạc cả tư tưởng và đạo đức, văn hóa truyền thống.
Các biểu hiện lệch chuẩn về đạo đức, văn hóa trên MXH hiện nay diễn ra phổ biến
và đã đến mức đáng báo động. Nếu không có các thiết chế hoặc chế tài phù hợp để
ngăn chặn thì rất có thể những hiện tượng đó sẽ tiếp tục lan rộng và phát triển
thành những hành vi nguy hiểm cho xã hội.
Các đơn vị trong Bộ đội Biên phòng đóng quân chủ yếu ở địa
bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, hoạt động mang tính nhỏ lẻ, phân
tán, bên ngoài doanh trại, xa rời sự chỉ huy, chỉ đạo của cấp trên dẫn đến việc
cán bộ, chiến sĩ khi sử dụng MXH đã nảy sinh nhiều vấn đề, cá biệt có những cán bộ, chiến sĩ đưa lên MXH hình ảnh quân
nhân, hoạt động của đơn vị với nội dung không phù hợp, bình luận cổ suý cho các
hành vi lệch chuẩn của xã hội...
Để bảo vệ nền tảng và những giá trị đạo đức, văn hóa của dân
tộc không bị ảnh hưởng do MXH các đơn vị Bộ đội Biên phòng cần thực hiện một số
giải pháp như sau:
Một là, giáo
dục nâng cao ý thức, rèn luyện hành vi đạo đức, làm cơ sở cho xác định thái độ,
hành vi ứng xử văn hóa trên MXH cho cán bọ, chiến sĩ
Ứng xử trên MXH luôn cần có thái độ tôn trọng người khác,
biết quan tâm, lắng nghe, chia sẻ, thông cảm, không nhận xét, bình luận. Biết
cách chọn bạn và quản lý danh sách bạn bè, không nên quá nhiều bạn khiến cho
việc kiểm soát thông tin khó khăn. Trước khi kết bạn với những người mới, cần
tìm hiểu một cách kỹ lưỡng.
Suy nghĩ kỹ về những gì nói và đăng trên mạng, có trách
nhiệm với lời nói, hành vi của mình. Tìm hiểu kỹ các nguồn thông tin để kiểm
chứng, không nên “tay nhanh hơn não” đưa ra những nhận xét, bình luận vội vàng,
không đúng hoặc ác ý. Đưa hình ảnh phù hợp lên mạng, không đưa những hình ảnh
hở hang, mang tính khiêu dâm hoặc bạo lực, ảnh selfie diễn ra ở những nơi không
phù hợp (đám tang, tai nạn giao thông...). Đề phòng kẻ xấu có thể sử dụng những
bức ảnh cho những mục đích không tốt đẹp. Trước khi đăng tải những bức ảnh và
các câu chuyện của bạn bè cần có lời xin phép và được sự đồng ý của họ.
Có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa ứng xử của dân tộc, giữ
gìn sự trong sáng của tiếng Việt khi giao tiếp trên MXH. Không nên dùng từ ngữ
tục tĩu hoặc từ lạ không có trong từ điển tiếng Việt, không nên dùng tiếng
lóng, từ viết tắt hoặc ngôn ngữ pha tạp. Phản ứng thận trọng trước các vấn đề
nảy sinh trên MXH.
Hai là,
tuyên truyền, phổ biến quán triệt Luật An ninh mạng, giúp mỗi cán bộ, chiến sĩ
hiểu rõ ý nghĩa, giá trị, nội dung, quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm và những
hành vi bị cấm liên quan đến văn hóa ứng xử khi tham gia MXH
Luật An ninh mạng nhằm bảo vệ người dùng hợp pháp trên không
gian mạng; phòng ngừa, đấu tranh, làm thất bại hoạt động sử dụng không gian
mạng xâm phạm an ninh quốc gia, chống Nhà nước, tuyên truyền phá hoại tư tưởng,
phá hoại nội bộ, kích động biểu tình, phá rối của các thế lực phản động. Phòng
ngừa, ngăn chặn, ứng phó, khắc phục hậu quả của các đợt tấn công mạng, khủng bố
mạng và phòng, chống nguy cơ chiến tranh mạng.
Luật An ninh mạng quy định rõ những hành vi bị cấm liên quan
đến văn hóa ứng xử như: xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín, nhân phẩm của
người khác; thông tin bịa đặt, sai sự thật xâm phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm
hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân
khác; hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm
ô, đồi trụy, tội ác; phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội,
sức khỏe của cộng đồng...
Nhận thức đúng và tuyên truyền Luật không xâm phạm đến quyền
con người, không cản trở tự do ngôn luận, không cản trở hoạt động bình thường,
đúng luật của cá nhân, tổ chức như những thông tin trên MXH, blog, web phản
động tuyên truyền, xuyên tạc. Thực hiện đúng Luật nghĩa là bảo vệ chính mình,
người thân và gia đình, góp phần bảo vệ an ninh mạng quốc gia.
Ba là, Thực
hiện Bộ quy tắc ứng xử trên MXH, hướng tới xây dựng môi trường mạng lành mạnh,
an toàn
Bộ quy tắc ứng xử trên MXH không đưa ra chế tài xử lý như
luật, chỉ đưa ra những chuẩn mực thái độ, hành vi ứng xử, có tác dụng định
hướng, điều chỉnh, khuyến khích hoặc khuyến cáo, cảnh báo, nhằm phát huy những
mặt tích cực, hạn chế tác động tiêu cực, nâng cao văn hóa ứng xử cho người dùng
MXH. Để điều chỉnh hành vi và xử lý những vi phạm của tổ chức, cá nhân trên
không gian mạng đã được quy định cụ thể trong Luật An ninh mạng 2018.
Bộ quy tắc ứng xử trên MXH chỉ đưa ra các quy tắc chung bao
gồm: tôn trọng, trách nhiệm, lành mạnh và an toàn. Các quy tắc riêng đối với
các nhà cung cấp dịch vụ và người sử dụng phải tuân thủ theo các mức độ:
nên/không nên, được/không được. Chẳng hạn, người dùng MXH là cán bộ - viên chức
- người lao động trong cơ quan nhà nước không được ứng xử trái với các chuẩn
mực đạo đức công vụ và đạo đức nghề nghiệp; hoặc người dân sử dụng MXH nên lên
tiếng ủng hộ, chia sẻ những thông tin tích cực; dùng MX có văn hóa; không sử
dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực...
Bốn là, phát
huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, thầy cô giáo, các bậc phụ huynh;
phối hợp chặt chẽ giữa tổ chức, cơ quan, nhà trường và gia đình trong xây dựng
văn hóa ứng xử trên MXH
Phối hợp, tham mưu cho các cơ sở giáo dục đưa nội dung giáo
dục an ninh mạng, an toàn thông tin vào chương trình dạy học phù hợp với ngành
học, cấp học. Thực hiện Đề án “xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai
đoạn 2018 - 2025” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tăng cường giáo dục,
xây dựng văn hóa ứng xử văn minh, lịch sự, bồi dưỡng các kỹ năng ứng phó với
các tình huống trên MXH. Cán bộ, đảng viên, thầy cô giáo, các bậc phụ huynh
phải mẫu mực trong văn hóa ứng xử trên MXH cho học sinh, sinh viên noi theo.
Các bậc cha mẹ cần có biện pháp quản lý chặt chẽ khi con em tham gia MXH nhưng
không ảnh hưởng đến quyền tự do cá nhân, có những lời khuyên hữu ích, yêu cầu
kê khai trung thực những tài khoản, kết bạn với con cái để có thể nhìn thấy
được những bài viết, lời bình luận, thái độ và chia sẻ của con cái mình với bạn
bè và có những tác động điều chỉnh khi cần thiết.
Năm là, sử
dụng các giải pháp về công nghệ hỗ trợ cho xây dựng văn hóa ứng xử trên MXH
Ngoài việc áp dụng luật, bộ quy tắc ứng xử, chế tài cụ thể,
cần sử dụng các giải pháp về công nghệ, chẳng hạn như bảo mật thông tin cá nhân
trên mạng, giữ bí mật mật khẩu, đặt chế độ cá nhân hoặc chỉ bạn bè thân thiết
và tin cậy mới có thể xem; nghiên cứu sử dụng phần mềm lọc, ngăn chặn thông tin
xấu, độc khi mới được đăng tải; nhờ các chuyên gia công nghệ thông tin tư vấn
cách sử dụng MXH an toàn. Tham mưu, kiến nghị cơ quan chuyên trách nghiên cứu
thành lập bộ phận chuyên tìm kiếm những bài đăng sai sự thật, xúc phạm người
khác, những hình ảnh phản cảm, gửi tới nhà cung cấp dịch vụ xuyên quốc gia, các
MXH mà người dùng đăng tải và yêu cầu gỡ bỏ.
Có thể nói MXH thực sự là một bộ phận quan trọng mang đến
cho con người những lợi ích không hề nhỏ. Tuy nhiên, việc sử dụng MXH cũng ẩn chứa
những mặt trái tạo nên những nguy cơ biến đổi văn hóa nói chung, văn hóa ứng xử
trên MXH nói riêng mà các đơn vị Bộ đội Biên phòng và mỗi cán bộ, chiến sĩ sử
dụng cần quan tâm./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét